اصطلاحات مطرح شده در پرسش از جمله اصطلاحات ادبی هستند که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت:

1. حسن بیان: حسن بیان به معنای انتخاب بهترین روش برای رساندن معنا و مقصود به مخاطبان است، به گونه‌‌ای که معنای مورد نظر به طور کامل به آنان منتقل شود. گوینده سخن برای انتقال صحیح معنا گاه نیازمند استفاده از ایجاز و گاه اطناب و گاه مساوات است. به عبارت دیگر، گاه با اندک سخنی می‌توان معنا را به مخاطب منتقل کرد که در این صورت، زیاده‌گویی می‌تواند حسن بیان را دچار اختلال کند؛ اما گاه لازم است که توضیح بیشتری داده شود.

به هر حال، مهم این است که متکلم مقصود خود را بدون وجود ابهام یا اشتباه در کلام، به مخاطب خود منتقل کند. این تعریف، همان تعریف بلاغت است.[1]

2. حسن مطلع: حسن مطلع آن است که در ابتدا و آغاز شعر و قصیده، از الفاظ و کلمات آشنا و فصیح و گوش‌نواز استفاده شود تا معانی بدیع و مناسب حال و مطلع آن شعر، متناسب با مقصود آورده شود. به عبارت دیگر، در صورتی که آغاز شعری با کلمات نا‌آشنا، نامأنوس و یا زشت آغاز شود، حسن مطلع رعایت نشده است؛ مگر این‌که آن شعر با هدف مرثیه و هجو باشد.[2]
3. حسن مقطع: حسن مقطع آن است که در پایان و انتهای سخن از الفاظ فصیح و بلیغ و متناسب با مقصود استفاده شود، تا عباراتی لطیف شکل بگیرد که به آن حسن ختام نیز گفته می‌شود.[3]
4. حسن نسق: حسن نسق آن است که به صورت پیاپی، چندین عبارت -که هر کدامشان جمله مستقلی هستند- به یکدیگر عطف شوند؛ تا سخن و کلامی زیبا و مخاطب‌پسند ارائه شود.

این آیه از قرآن را به عنوان نمونه‌ای از حسن نسق اعلام می‌کنند: [4]

«وَقِیلَ یَا أَرْضُ ابْلَعِی مَاءَکِ

وَیَا سَمَاءُ أَقْلِعِی

وَغِیضَ الْمَاءُ

وَقُضِیَ الْأَمْرُ

وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِیِّ

وَقِیلَ بُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ».[5]

[1]. ر.ک: سجادی، سید جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، ج 2، ص 732، تهران، انتشارات دانشگاه تهران‏، چاپ سوم، 1373ش.

[2]. همان، ص 734.

[3]. همان، ص 735.

[4]. ر.ک: فرهنگ معارف اسلامی، ج 2، ص 735.

[5]. هود، 44.