Please Wait
Baxanların
6918
6918
İnternetə qoyma tarixi:
2012/11/11
Saytın kodu
fa12820
Arxiv kodu
73857
- bölüşdürülməsi
Sualın xülasəsi
Rəvayətlərdən birində İmam Hüseynin (ələyhissalam) qəbrinin ziyarəti haqqında var ki: "..Hər kəs İmam Hüseyni (ələyhissalam) haqqı əta olunan halda ziyarət etsə, sanki Allah-Taalanı ərşində ziyarət etmiş olur...." xahiş edirəm, bu hədisin mənası izah edin və hədisin nə qədər səhih və mötəbər olmasını aydınlaşdırın.
Sual
Rəvayətlərdən birində İmam Hüseynin (ələyhissalam) qəbrinin ziyarət olunması haqqında var ki: "..Hər kəs İmam Hüseyni (ələyhissalam) haqqı əta olunan halda ziyarət etsə, sanki Allh-Taalanı ərşində ziyarət etmiş olur...." xahiş edirəm bu hədisin mənası izah edin və hədisin nə qədər səhih və mötəbər olmasını aydınlaşdırın. Bir şeyi də qeyd edək ki, vəhhabilər şiələrin adını müsəlmanlar arasında xarab etməkdən ötrü bu hədisdən çox bərhələnirlər.
Qısa cavab
1.Bu hədisin bütün raviləri siqədir. Yəni, ən yüksək həddə mötəbərdir.
2.Hədsidə təşbeh və oxşatmaqdan məqsəd, məkan oxşatması deyil. Çünki, Allah-Taalanın məkanı yoxdur ki, ərş Allahın məkanı olsun və o məkana başqa bir məhəl oxşadılsın; bəlkə, ərş Allah mənsubdur və ziyarət məhəllidir; bəs, onun mənası Allahın ərşini ziyarət etmək anlamındadır.
3.Məsum İmamların (əleyhimussalam) və xüsusilə, İmam Hüseynin (ələyhissalam) ziyarəti ilahi əmrlə olduğuna görə Allahın ziyarəti sayılır. Rəvayətdə qeyd olunmuş "sanki, Allahı ərşdə ziyarət edir" – ifadəsi, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) və digər İmamların (əleyhimussalam) ziyarəti bərəsində də işlədilib.
2.Hədsidə təşbeh və oxşatmaqdan məqsəd, məkan oxşatması deyil. Çünki, Allah-Taalanın məkanı yoxdur ki, ərş Allahın məkanı olsun və o məkana başqa bir məhəl oxşadılsın; bəlkə, ərş Allah mənsubdur və ziyarət məhəllidir; bəs, onun mənası Allahın ərşini ziyarət etmək anlamındadır.
3.Məsum İmamların (əleyhimussalam) və xüsusilə, İmam Hüseynin (ələyhissalam) ziyarəti ilahi əmrlə olduğuna görə Allahın ziyarəti sayılır. Rəvayətdə qeyd olunmuş "sanki, Allahı ərşdə ziyarət edir" – ifadəsi, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) və digər İmamların (əleyhimussalam) ziyarəti bərəsində də işlədilib.
Ətreaflı cavab
Hədis kitablarında bu hədis belə nəql olunur: "Hər kəs, Onun haqqını tanıdığı halda, Aşura günü, İmam Hüseyn ibn Əlinin (ələyhissalam) qəbrini ziyarət etsə, sanki, Allah-Taalanı ərşdə ziyarət etmişdir."[1]
Bu hədisin bütün raviləri mötəbər və onlardan hədis nəql etmək doğru və düzgündür.[2] Bəs, bu rəvayətin sənəd cəhətdən, heç bir müşkili yoxdur və mötəbərdir.
Əlbəttə, bəzi rəvayətlərdə "Aşura günü" – gəlməmiş mütləq ziyarət[3] gəlmişdir. Bunun da, əsl məsələ ilə heç bir zidiyyəti yoxdur. Çünki, bəzi rəvayətlərdə "Ərəfə günü" də gəlib.[4] Bəzi rəvayətlərdə günün açıqlanması nümunələri kamil etməkdən ötrü qeyd olunur və nəticə alırıq ki, İmam Hüseynin (ələyhissalam) qəbrinin hər hansı gün ziyarət olunması, çox böyük və əzəmətli savabı vardır.
Hər halda, bütün rəvayətlərdə "sanki, Allah-Taalanı ərşdə ziyarət etmişdir" – ifadəsi qeyd edilmişdir. Başqa sözlə desək, hədisin bu qisməti dalbadal (mütəvatir) nəql olunmuş ifadələrdəndir.[5]
Rəvayətin mənası və izahı:
1.Hədsidə təşbeh və oxşatmadan məqsəd, məkan oxşatması deyil. Çünki, Allah-Taalanın məkanı yoxdur ki, ərş Allahın məkanı olsun və o məkana başqa bir məhəl oxşadılsın; bəlkə, ərş Allah mənsubdur və ziyarət məhəllidir; çünki, mələklər də Allahın ərşinin ətrafında cəm olublar.[6] Ümumi olaraq, "Allahı ərşində ziyarət etmək" – ifadəsi "Allah evini ziyarət etdim" - deməkdir. Bəs, rəvayətin mənası Allahın ərşini ziyarət etməkdir.[7]
2.Başqa tərəfdən, dində işlənir ki, hər kəs İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) itaət etsə, Allah-Taaladan itaət etmiş olur. Çünki, İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) Allahın əmri ilə itaət olunur: "Peyğəmbərə itaət edən kimsə, şübhəsiz ki, Allaha itaət etmiş olur. Kim üz döndərsə (qoy döndərsin)! Biz ki səni onların üzərində gözətçi olaraq göndərməmişik."[8] Həmçinin, Allah-Taalanın əmri ilə, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) canişinləri, məsum İmamlardan (əleyhimussalam) itaət etmək, lazım və vacibdir. Onlardan itaət əslində, Allahdan itaətdir.[9]
3.Başqa cəhətdən, Məsum İmamların (əleyhimussalam) və xüsusilə, İmam Hüseynin (ələyhissalam) ziyarəti ilahi əmrlə olduğuna görə Allahın ziyarəti sayılır. Rəvayətdə qeyd olunmuş "sanki, Allahı ərşdə ziyarət edir" – ifadəsi İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) və digər İmamların (əleyhimussalam) qəbrlərinin ziyarət olunması bərəsində də işlədilib. Məsələn, İmam Sadiqin (ələyhissalam) əshabından biri nəql edir: O Həzrətin yanında olanda Ondan soruşdum: İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) qəbrinin ziyarətinin savab və mükafatı nədir? İmam Sadiq (ələyhissalam) buyurur: "Belə insan elə haldadır ki, saniki Allahı ərşidə ziyaət edir."[10]
Süleyman ibn Həfz Mərvəzi İmam Musa Kazimdən (ələyhissalam) nəql edir ki, O Həzrət buyurur: "Hər kim, övladım Əlinin qəbrini ziyarət etsə, sanki, Allah dərgahında yetmiş qəbul olunmuş Həcc əməlini yerinə yetirmişdir.... Hər kəs, o qəbri ziyarət etsə, sanki Allahı ərşdə ziyarət edir...."[11]
Bu hədisin bütün raviləri mötəbər və onlardan hədis nəql etmək doğru və düzgündür.[2] Bəs, bu rəvayətin sənəd cəhətdən, heç bir müşkili yoxdur və mötəbərdir.
Əlbəttə, bəzi rəvayətlərdə "Aşura günü" – gəlməmiş mütləq ziyarət[3] gəlmişdir. Bunun da, əsl məsələ ilə heç bir zidiyyəti yoxdur. Çünki, bəzi rəvayətlərdə "Ərəfə günü" də gəlib.[4] Bəzi rəvayətlərdə günün açıqlanması nümunələri kamil etməkdən ötrü qeyd olunur və nəticə alırıq ki, İmam Hüseynin (ələyhissalam) qəbrinin hər hansı gün ziyarət olunması, çox böyük və əzəmətli savabı vardır.
Hər halda, bütün rəvayətlərdə "sanki, Allah-Taalanı ərşdə ziyarət etmişdir" – ifadəsi qeyd edilmişdir. Başqa sözlə desək, hədisin bu qisməti dalbadal (mütəvatir) nəql olunmuş ifadələrdəndir.[5]
Rəvayətin mənası və izahı:
1.Hədsidə təşbeh və oxşatmadan məqsəd, məkan oxşatması deyil. Çünki, Allah-Taalanın məkanı yoxdur ki, ərş Allahın məkanı olsun və o məkana başqa bir məhəl oxşadılsın; bəlkə, ərş Allah mənsubdur və ziyarət məhəllidir; çünki, mələklər də Allahın ərşinin ətrafında cəm olublar.[6] Ümumi olaraq, "Allahı ərşində ziyarət etmək" – ifadəsi "Allah evini ziyarət etdim" - deməkdir. Bəs, rəvayətin mənası Allahın ərşini ziyarət etməkdir.[7]
2.Başqa tərəfdən, dində işlənir ki, hər kəs İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) itaət etsə, Allah-Taaladan itaət etmiş olur. Çünki, İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) Allahın əmri ilə itaət olunur: "Peyğəmbərə itaət edən kimsə, şübhəsiz ki, Allaha itaət etmiş olur. Kim üz döndərsə (qoy döndərsin)! Biz ki səni onların üzərində gözətçi olaraq göndərməmişik."[8] Həmçinin, Allah-Taalanın əmri ilə, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) canişinləri, məsum İmamlardan (əleyhimussalam) itaət etmək, lazım və vacibdir. Onlardan itaət əslində, Allahdan itaətdir.[9]
3.Başqa cəhətdən, Məsum İmamların (əleyhimussalam) və xüsusilə, İmam Hüseynin (ələyhissalam) ziyarəti ilahi əmrlə olduğuna görə Allahın ziyarəti sayılır. Rəvayətdə qeyd olunmuş "sanki, Allahı ərşdə ziyarət edir" – ifadəsi İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) və digər İmamların (əleyhimussalam) qəbrlərinin ziyarət olunması bərəsində də işlədilib. Məsələn, İmam Sadiqin (ələyhissalam) əshabından biri nəql edir: O Həzrətin yanında olanda Ondan soruşdum: İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) qəbrinin ziyarətinin savab və mükafatı nədir? İmam Sadiq (ələyhissalam) buyurur: "Belə insan elə haldadır ki, saniki Allahı ərşidə ziyaət edir."[10]
Süleyman ibn Həfz Mərvəzi İmam Musa Kazimdən (ələyhissalam) nəql edir ki, O Həzrət buyurur: "Hər kim, övladım Əlinin qəbrini ziyarət etsə, sanki, Allah dərgahında yetmiş qəbul olunmuş Həcc əməlini yerinə yetirmişdir.... Hər kəs, o qəbri ziyarət etsə, sanki Allahı ərşdə ziyarət edir...."[11]
[1] «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ زَيْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ (ع) يَوْمَ عَاشُورَاءَ عَارِفاً بِحَقِّهِ كَانَ كَمَنْ زَارَ اللَّهَ فِي عَرْشِهِ»
"Məhəmməd ibn Əbdullahdan, ibn Cəfər ibn Humeyri, o da atasından, o da Yaqub ibn Yəzinddən, o da İbi Əbi Umeyrdən, o da Zeydiş-Şəham, o da Əbi Əbdullah (əleyhissalam), buyurur: "Hər kəs, Aşura günü, haqqını tanıyan və ona arif olan halda, Hüseyn ibn Əlinin (ələyhissalam) qəbrini ziyarət etsə, elə bil Allahı ərşində ziyarət edib." (Müstədrəkül-vəsail, c.10; səh.292; hədis.3; Biharul-Ənvar, c.98; səh.105, hədis 11; Misibahul-Müctehid, səh.771
[2] Tərixül-füqəha vər-ruvat (Əl-Müntəxəb), Əl-Vəsail, c.30; səh.407, 476, 512, 456, 472; Tərixül-füqəha vər-ruvat (Əl-Müntəxəb) Rovzatül-Müttəqin. C.14; səh.131; Musuətul-təbəqətul-füqəha, c.2; 226-227; Ricalun-Nəcaşi, səh.154
[3] «مُحَمَّدٌ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ شَمُّونٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ بَشِيرٍ الدَّهَّانِ قَال: ...مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ عَارِفاً بِحَقِّهِ كَانَ كَمَنْ زَارَ اللَّهَ فِي عَرْشِهِ»
Məsələn, Məhəmməd ibn Humeyri, atasından, ibni Şəmmundan, Məhəmməd ibn Sinandan, o da Bəşirid-Dəhandan nəql edir ki, İmam Buyurdu: "....Hər kəs, haqqını tanıyan halda, İmam Hüseyn ibn Əlinin (ələyhissalam) qəbrini ziyarət etsə, elə bil ki, Allahı ərşdə ziyarət edib." (Biharul-Ənvar, c.98; səh.77; hədis 31; səh.76, hədis 29; Müstədrəkül-vəsail, c.10; səh.185; hədis.11)
[4] Kamiluz=Ziyarət, səh.172
[5] Daha çox məlumat almaqdan ötrü " Sözlü, mənəvi və icmali Təvatür (dalbadal) hədisinin meyarı" sual 2412 (sayt: 2529) mütaliə edin.
[6] Ğafir surəsi 7; Zümər surəsi 75; Təkvir surəsi 20; Haqqə surəsi 69
[7] Şeyx Səduq, Uyunu-Əxbar-Rza, c.2; səh.260; Nəşr Cahan, Tehran, çap əvvəl, 1378 h.qəməri; Fətal Nişaburi, Rovzatul-Vaizin və bəsirətəl-mütəzzimin, c.1; səh.234-235; İntişarat Rəzi nəşriyyatı, Qum, birinci çap; həmçinin daha çox məlumat üçün "Allah və ərşdə qərar tutması" mövzusuna baxın, sual 4987 (sayt: 5441)
[8] Nisa surəsi 80; «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَ مَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفيظاً».
[9] Daha çox məlumat üçün bu sualların cavabına baxın: 321 (sayt: 2707); 17720 (sayt: 1478);
[10] İbn Quluviyyə Qummi, Kamiluz-ziyarat; səh.15; hədis 20; İntişarat Mürtəzəviyyə, Nəcəf, birinci çap, 1356 h.qəməri
[11] Şeyx Səduq, Əmali, səh.120; hədis 6; Nəşr ələmi nəşriyyatı, Beyrut, beşinci çap, 1400 h.qəməri
Başqa dillərdə Q tərcümələr
: لقد جاء فی روایة حول زیارة الإمام الحسین (ع) أنه: " من زاره کمن زار الله فی عرشه". أرجو بیان معنى هذه الروایة و مدى صحتها. 
: در روایتی درباره زیارت امام حسین (ع) آمده: « ... کمن زار الله فی عرشه ... ». لطفاً معنی این روایت و میزان اعتبار آن را بفرمایید.
5541
Hədis elmləri
2011/09/22
1ـ إن جمیع رواة هذه الروایة من الثقاة.2ـ لیس القصد من التشبیه فی هذه الروایة، التشبیه بالمکان، إذ لیس لله مکان لیکون ذلک المکان عرشه و یشبّه مکان آخر بمحلّ الله، بل العرش منسوب إلى الله و محل الز
23304
Hədis elmləri
2011/04/03
1. تمام راویان این حدیث، از ثقات هستند.
2. مقصود از تشبیه در این حدیث، تشبیه به مکان نیست؛ زیرا خدا دارای مکانى نیست تا عرش، مکان خدا محسوب شده و محل دیگر را تشبیه به مکان خدا کنند؛
Baxışlarınız
